Cycle Fat

Article in Loksatta on 'Karnala Parikrama'

निसर्गचक्रासाठी सायकलची चाके!

अनिरुद्ध भातखंडे

Click here to read it on the Loksatta Website

सध्या ग्लोबल वॉर्मिग हा शब्द परवलीचा झाला आहे. अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षांपासून कोणत्याही देशाच्या सर्वसामान्य नागरिकापर्यंत सर्वानीच या ग्लोबल वॉर्मिगचा धसका घेतला आहे. प्रत्येक देशात यावर काही ना काही उपाययोजना सुरू आहे. इंधनांमुळे होणाऱ्या वायू प्रदूषणाला आळा घालण्यासाठी भारतापेक्षा अधिक लोकसंख्या असलेल्या चीनमधील असंख्य नागरिक आठवडय़ातून एकदा न चुकता इंधनांच्या गाडय़ा बाजूला ठेवून सायकलला जवळ करतात. आपल्या देशात मात्र याबाबत सतर्कता दिसत नाही. केवळ मुंबईतच दररोज हजारो नवीन वाहने रस्त्यावर येतात! देशाच्या अन्य भागांचा विचार केला तर ही संख्या लाखात जाईल. यातून होणाऱ्या वायू प्रदूषणामुळे भविष्यात भयंकर स्थिती उद्भवणार आहे. या दुरवस्थेला रोखण्यासाठी सायकलिंगलाच अधिक पसंती द्यायला हवी. अनेक तरुणांमध्ये दिवसेंदिवस याबाबत जागरुकता निर्माण होत आहे.

पर्यावरणाचा समतोल राखण्यासाठी, वायू प्रदूषण टाळण्यासाठी सायकलला अधिक पसंती मिळावी, समाजात सायकलिंगबाबत अधिक रुची निर्माण व्हावी, या उद्देशांनी स्थापन करण्यात आलेल्या cyclists.in या ऑनलाइन क्लबतर्फे दर दिवसाआड एक उपक्रम आयोजित केला जातो. या क्लबतर्फे नुकतीच ‘कर्नाळा परिक्रमा’ आयोजित करण्यात आली होती. पनवेलपासून १२ किलोमीटर अंतरावरील कर्नाळा या शिवकालीन किल्ल्यापर्यंत ही मोहीम आखण्यात आली होती. या मोहिमेसाठीचे आरंभस्थान म्हणून नवी मुंबईतील सीबीडी-बेलापूरची निवड करण्यात आली. भरत गोठोसकर आणि हेमंत बजाज या तरुणांनी या मोहिमेचे नेतृत्व केले. विशेष म्हणजे पर्यावरण संवर्धनाचा संदेश देताना या तरुणांनी परिक्रमेदरम्यान ऐतिहासिक आणि पुरातन स्थळांनाही भेट दिली. त्यामुळेच सीबीडीहून सुरू झालेली ही मोहीम थेट पनवेलहून न जाता तिचा मार्ग उरणमार्गे आखण्यात आला होता.पहाटे साडेसहा वाजता सुरू झालेल्या या मोहिमेत सर्व वयोगटांचे मिळून २० जण सहभागी झाले होते. यात न्यूझीलंडचे नागरिक डेव्हीड विल्यम यांचा समावेश होता. विल्यम यांची पत्नी भारतात अध्यापनाचे काम करीत असल्याने तिला भेटण्यासाठी आले असता त्यांना या ऑनलाइन क्लबची माहिती मिळाली आणि ते उत्साहाने त्यात सहभागी झाले. २० जणांचा या चमूने प्रथम बेलापूरचा किल्ला सर केला, त्याचा इतिहास जाणून घेतला. त्यानंतर दास्तान फाटय़ामार्गे रानसई धरण, चिरनेरचा गणपती, चिरनेरच्या सत्याग्रहाची आठवण सांगणारा स्मृतीस्तंभ आदी महत्त्वाची ठिकाणे पाहून सर्वजण साई येथील युसूफ मेहेरअली सेंटर येथे पोहोचले. तेथील आयुर्वेदिक उत्पादने सर्वानी हौसेने खरेदी केली. त्यानंतर हाकेच्या अंतरावर असणाऱ्या कर्नाळा किल्ल्याच्या पायथ्याशी सर्व सायकलवीर पोहोचले. कर्नाळा अभयारण्याला भेट देऊन त्यांचा परतीचा प्रवास सुरू झाला. या प्रवासात आद्यक्रांतिवीर वासुदेव बळवंत फडके यांच्या शिरढोण येथील ऐतिहासिक वाडय़ात जाऊन सर्वानी स्वातंत्र्यलढय़ाच्या स्मृती जागवल्या. दुपारी अडीच वाजता पळस्पे फाटा येथे या परिक्रमेचा समारोप झाला.

या परिक्रमेचा मार्ग कसा असेल याचा अचूक रूटमॅप गोठोसकर यांनी तयार करून तो प्रत्येकाला दिला होता. परिक्रमेदरम्यान दोन खिंडी, अनेक चढ-उतार असल्याने प्रथमोपचार आणि पिक-अप व्हॅन म्हणून ट्रकची सोय करण्यात आली होती आणि हा ट्रक प्रत्येक टप्प्यावर सर्वाची पाठराखण करीत होता. अन्य वाहनांप्रमाणे सायकलला इंधन लागत नसले तरी सायकलपटूंना चांगला खुराक द्यावा लागणार हे लक्षात घेऊन स्टेट बँक ऑफ त्रावणकोरचे नितीन तावडे आणि त्यांची पत्नी जया यांनी सर्वाच्या क्षुधाशांतीची उत्तम व्यवस्था राखली. या एकत्रित प्रयत्नांमुळे ही परिक्रमा यशस्वी झाली. यापूर्वी या क्लबने मांडवा-अलिबाग ही मोहीम यशस्वी केली आहे. त्यावेळीही त्या परिसरातील २५ महत्त्वाच्या ठिकाणांना त्यांनी भेट दिली होती. सलग दोन मोहिमा झाल्यानंतर ही मंडळी स्वस्थ बसतील असे कोणालाही वाटेल; परंतु एव्हाना त्यांनी वसई, परळ, शिवडी, कर्जत आदी मोहिमांची आखणी सुरू केली आहे! हे वाचून ही सर्व मंडळी निरुद्योगी आहेत असाही समज होईल. मात्र ३५ वर्षीय भरत गोठोसकर हे पीडीलाइट कंपनीत सरव्यवस्थापक पदावर कार्यरत आहेत हे ऐकून आश्चर्याचा धक्का बसतो. एमबीएची पदवी मिळविलेला हा तरुण अन्य तरुणांमध्ये सायकलप्रेम वाढावे यासाठी झटत आहे.

पर्यटन करण्यासाठी अनेकजण खूप खर्च करून लांबवर जातात, या मंडळींनी आपल्या आसपासच्या असंख्य ऐतिहासिक वास्तूंनाही भेट द्यायला हवी, हे आवर्जून सांगणाऱ्या या तरुणाचे वेगळेपण लगेचच जाणवते. आपल्या ध्येयाचा प्रसार करण्यासाठी त्यांनी mum-biker.blogspot.com हा ब्लॉग तयार केला असून त्यालाही चांगला प्रतिसाद मिळत आहे. निसर्गचक्राचा समतोल राखण्यासाठी अधिकाधिक सायकल्सची चाके फिरली पाहिजेत! कारण अजूनही वेळ गेलेली नाही.

Karnala Parikrama

On the Mumbai Goa Highway, about 10 Kms south of Panvel lies a majestic mountain called Karnala that looks like the Thumbs-up sign! The slopes of this mountain are cloaked with dense forest… popularly known as the Karnala Bird Sanctuary. The aim of this ride is to circumnavigate (Parikrama) this mountain range and pass through some very off beat locations. The ride has been designed in a way that most of the uphill gradients will be encountered in the morning before the sun gets you!

Date: 14th Nov 2009

Start: CBD Belapur Station (Hotel Vishwa Ganga) 6.30 am

End: Panvel Station 3 pm

Distance: 55 Kms

How to reach the Start point: You can take any harbour line train to CBD Belapur. For those who plan to come from Andheri, they can change trains at Wadala. Alternatively, you can cycle directly via Sion – Chembur – Vashi – Palm Beach Rd

Route: CBD Belapur Station – Belapur Bastion – Uran Bridge - Gavhan Phata – Dastan Phata -Ransai Dam (Breakfast) – Chirner – Dighati - Sai – Tara – Karnala – Shirdhon – Panvel Station.

As there is no proper breakfast facility at Ransai Dam, we can either carry our own dabba… or can take packed breakfast from Belapur in the Pick-up tempo.

To confirm your attendance click here

Please check out the detailed Google Map below for more information.

View Karnala Parikrama (Bike) in a larger map

DETAILED ROUTE PLAN

START POINT: HOTEL VISHWA GANGA

Phase1: CBD Belapur Station to Belapur Bastion (1 Kms) Once you get down from the train come out on the right hand side of the station if you are facing Panvel. We all meet outside “Vishwa Ganga” Restaurant. A gentle ride flat ride till we reach the Palm beach road where a 4 centuries old Portuguese bastion stands tall at the junction. Though the actual Belapur Fort is on the hill in the backdrop, we will avoid the temptation of visiting it.

Phase 2: Belapur Bastion to Gavhan Phata (6 Kms). We take a left from the Belapur Bastion and cross the Panvel Creek. The road for the next 6 kms is broad, flat and with very less traffic. Gavhan Phata is a T junction with large circular water tanks to the right.

Phase 3: Gavhan Phata to Dastan Phata (5 Kms) At Gavhan Phata we take a right towards Uran. Please note that after taking a right you are supposed to ride straight along the road for 5 Kms till you come to Dastan Phata. Avoid any other indicator that mentions “Chirner” as this road is full of potholes and steep gradients.

Phase 4: Dastan Phata to Ransai Dam (6 Kms) - Parts of this stretch are riddled with potholes… but most of the road is flat till you reach Dighode Village. On the way you will cross two railway crossing. From Dighode it is a gentle uphill ride of 3 kms till you reach the Ransai Dam. We will have our breakfast on the dam walls.

Phase 5: Ransai Dam to Chirner (8 Kms) - We will retrace our route till Dighode and take a left for Chirner. Once you reach a fork at Vinghane village take a left and proceed till you reach an arched gate indicating the way to Mahaganapati Temple. Avoid this gate and keep cycling till you come to the next arched entrance. We will visit two interesting spots in the village Mahaganapati Temple built in the Peshwa Era & Jungle Satyagraha Memorial.

Phase 6: Chirner to Dighati (7 Kms) – This is probably the most difficult… but picturesque part of the ride. From the temple we move to Chirner Phata and then up the Chirner Ghat. Once you reach the top of ghat, it is an easy downhill cruising till you reach a T-end at Dighati

Phase 7: Dighati to Tara (7 Kms) - At the T end we take a left turn towards the Mumbai Goa Highway. As the Waterfalls at Sai village do not have much water left, we will give them a skip. The road has a lot of ups and downs till you reach the Highway. Please note that the entire stretch from here to the end of the journey is on the highway and hence you will have to be careful of reckless drivers. At Tara village, we will stop at Yusuf Meherally Centre (YMC) to refresh ourselves with Kokum Sarbat and snacks. The centre sells handmade soaps, oil, pottery, biscuits etc made by the locals… which are good buys.

Phase 8: Tara to Karnala (3 Kms) - As you leave YMC, you see the Karnala Fort looming large over you. The stretch from Tara to the base of Karnala is an uphill ride. We will catch our breath near the entrance of the Karnala Wildlife Sanctuary.

Phase 9: Karnala to Vithal Kamat Restaurant (2 Kms) - After a few sharp turns on the Highway… most of which is downhill, we will reach Vithal Kamat Restaurant for Lunch.

Phase 10: Vithal Kamat Restaurant to Shirdhon (3 Kms) - Just a few kms north of the restaurant lies the house and Memorial of one of our first freedom fighters… Vasudev Balwant Phadke.

Phase 11: Shirdhon to Panvel Station (7 Kms) - Now we ride along the highway till we come to Panvel Station, the ending point of our ride.

My New Bike

Trek 3700 (Special Edition Matte Gray)

FRAMESET
Size: 19.5"
Frame: Alpha White Aluminum w/semi-integrated head tube, bi-oval down tube w/integrated gusset, rack and fender mounts, disc compatible dropouts, replaceable derailleur hanger
Front Suspension: SR Suntour SF8 XCT V2 w/coil spring, preload, 80mm

WHEELS
Wheels: Formula Alloy FM31 hubs; Bontrager 550 rims w/brushed sidewalls
Tires: Bontrager LT-3, 26x2.0"

DRIVETRAIN
Shifters: Shimano EF50, 7 speed
Front Derailleur: Shimano C051
Rear Derailleur: Shimano M310
Crank: Shimano M151 42/34/24
Cassette: Shimano TZ31 13-34, 7 speed
Pedals: Wellgo nylon platform

COMPONENTS
Saddle: Bontrager SSR
Seat Post: Bontrager SSR, 31.6mm, 20mm offset
Handlebars: Bontrager Approved Riser, 30mm rise
Stem: Bontrager Approved, 25 degree
Headset: VP-A68-TK, 1-1/8" semi-cartridge, sealed
Brakeset: Tektro V w/Shimano EF50 levers

PRICE: Rs. 19000/-

AVAILABLE: Any Firefox Bikestation in India

Wheel of Life